Feyza en Martin raken tijdens een tussenuur in gesprek met elkaar in de personeelskamer. Ze zijn beiden leraar en werkzaam op een middelbare school met 1100 leerlingen in een grote stad in Nederland. Feyza geeft het vak Frans en Martin het vak wiskunde.

Introductie
‘Pfff, ik erger me aan het feit dat leerlingen uit klas TL1B thuis niet opgevoed worden!’, zegt Martin. ‘Wat bedoel je daarmee te zeggen?’, vraagt Feyza. ‘Nou, ze tonen bijvoorbeeld geen respect voor mij!’, zegt Martin. ‘Hoe bedoel je dat?’, vraagt Feyza. ‘Nou, ik zou vroeger nooit zo brutaal reageren naar een leraar of steeds door de instructie heen praten’, zegt Martin. ‘Oké, brutaal is nog een breed te interpreteren begrip’, zegt Feyza, ‘maar door de instructie heen praten is concreet, irritant en herkenbaar.’ ‘Ja’, zegt Martin, ‘ze doen voortdurend wat ze zelf willen. Ze komen al schreeuwend en duwend mijn lokaal binnen, gooien met hun tas door het lokaal, schrijven op de tafels, gaan niet aan de slag als ze dat moeten en zo kan ik nog wel even doorgaan.’ ‘En nou weet ik wel’, zegt Martin, ‘dat onze collega’s Kenzo en
Amira een groepsdynamische analyse hebben gemaakt. Daaruit kwam naar voren dat de sociale norm is: ‘ik maak het zelf uit’. Het bijbehorende en onderliggende patroon van ‘eigen gang gaan’ merk ik dus. Het groepje met Faldir, Asli, Anouk, Jeroen en Amir draagt dit uit. Amir is op een strategische wijze de leider en normdrager van de klas, maar ik vind dat we ze harder aan moeten pakken. Dit kan zo écht niet langer en de acties en interventies die we hebben afgesproken werken in de praktijk voor geen meter!, sluit Martin gefrustreerd af.

De afgelopen jaren horen we regelmatig van leraren (het kunnen ook ondersteunende en leidinggevende professionals zijn) dat een veilig en prettig klasklimaat onder druk komt te staan door ongepast, ongewenst, verkeerd of soms zelfs crimineel gedrag van leerlingen en/of hun ouders/verzorgers. Het pedagogische en onderwijskundige handelingsrepertoire van individuele leraren en hun
klassenmanagementvaardigheden lijken soms niet (meer) voldoende toereikend. Het lukt dan niet meer om een passend antwoord te formuleren met betrekking tot (groeps)gedrag van leerlingen of de rol die hun ouders/verzorgers spelen in het contact en in de samenwerking met school.

In een reeks van drie artikelen leggen we de focus op het ontwikkelen, aanmoedigen en stimuleren van gewenst schoolgedrag ín samenhang met het begrenzen, bijsturen en berispen van ongewenst of verkeerd gedrag. Vandaar de overkoepelende titel van de artikelenreeks: Geen berisping zonder richting. Scholen en onderwijsprofessionals neigen, door de (toegenomen) handelingsverlegenheid, om vanuit emotie en/of machteloosheid eenzijdig te focussen op het negatieve gedrag. Net als dat Martin vindt dat klas 1TLB ‘harder’ aangepakt moet worden,