Introductie
De afgelopen jaren hoorden we regelmatig van leraren (of ondersteunende en leidinggevende professionals zijn) dat een veilig klasklimaat onder druk kwam te staan door ongepast, ongewenst, verkeerd of soms zelfs crimineel gedrag van leerlingen en/of hun ouders (of verzorgers). Dit is het derde en laatste artikel met als hoofdtitel: geen berisping zonder richting. De nadruk ligt, in de drie artikelen, op de pedagogische visie en de werkwijze van de school en de betrokken onderwijsprofessionals. Steeds met een andere focus.

In het eerste artikel hebben we aandacht besteed aan de ondergrens van gewenst schoolgedrag, voor welke aspecten van de les een ondergrens geldt, de interpretatieverschillen die kunnen ontstaan tussen onderwijsprofessionals en wat dat betekent voor de onderlinge afstemming en het gezamenlijk gezag in de praktijk. In het tweede artikel is de nadruk gelegd op de preventieve pedagogische visie van een school op papier en hoe leraren daar in de praktijk mee aan de slag gaan.

Om te werken vanuit de pedagogische visie is het van belang dat de wederzijdse verwachtingen, tussen school en haar professionals enerzijds en de leerlingen en de ouders anderzijds, op elkaar zijn afgestemd. We besteedden ook aandacht aan sociaal emotioneel leren en de executieve functies in dat artikel. Tevens bespraken we de verschillende rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de professionals in en rondom de school. In dit laatste artikel focussen we ons op elementen en aspecten die een rol kunnen spelen bij een school specifieke en praktische aanpak om gewenst schoolgedrag te ontwikkelen, aan te moedigen en te stimuleren. Een opbouw en werkwijze om doelgericht aan het gewenste schoolgedrag te werken, noemen we de stimulatieladder. Naast een visie en werkwijze om aan gewenst schoolgedrag te werken, zoeken we steevast naar de combinatie en samenhang met het bijsturen, begrenzen of berispen van ongewenst gedrag. Dat noemen we de escalatieladder (Glasl, 1982).

We pretenderen overigens niet dat de beschreven elementen en aspecten de enige of juiste zijn. Ook dit derde artikel heeft als doel om scholen en de onderwijsprofessionals mogelijkheden te schetsen en een denkrichting mee te geven. Die altijd op maat voor de eigen school dient te worden toegepast. De eerste twee artikelen hebben we geïllustreerd met een conversatie tussen teamleden uit een onderbouwteam van de Theoretische leerweg. Hun ervaringen in de omgang met ongewenst gedrag van leerlingen uit klas 1TLB fungeerden als voorbeeld. Ook in dit artikel tref je weer gespreksfragmenten aan uit een teambijeenkomst. We sluiten dit artikel af met een korte samenvatting en conclusie. Hieronder werken we eerst elementen en aspecten van een stimulatieladder uit.